Perfida
dulingvigo de Usono
(ne fare de Esperanto)
La lastaj gutoj kiuj spronis min verki ĉi-eseon nun estis la nova
abomena modo de laŭlitera (!)
"genuado" (kisoj de ies butoj kaj lavado de piedoj [2]), kiu sekvis jam
sufiĉe longan
tradicion de genuado metafora.
La guto unua okazis komence de tiu ĉi jaro kiam mi komunikadis kun la
usona "Department of State" por renovigi mian pasporton. Kaj mi estis
malagrable surprizita ekvidinte ke sur ilia oficiala paĝaro ili
proponas la pasportan servon ankaŭ ... en hispana lingvo! Certe, mi jam
dum jardekoj vidis ke oportunistaj biznesoj proponas servojn en
hispana, tamen ĉi-foje ja estis la federala registaro, proponanta
usonajn pasportojn al civitanoj supozataj ne scipovi la anglan!
Kaj la guto dua estis ... la letero de prezidento Trump mem, ankaŭ
skribita en du lingvoj (temas pri amase dissendita letero de la
prezidento konfirmanta la monhelpon sekve de la pandemio COVID). Mi
ĝenerale apogas prezidenton Trump malgraŭ tio ke li estas tre malforta
oficialulo precipe por tiu ĉi tempo, tamen mi skribis al li leteron
[1] pri mia indigniĝo ke eĉ li kontrabande uzis
la lingvon de invadanoj, la
lingvon kiun neniu iam ajn enleĝigis kiel la dua lingvo por oficiala
uzado.
Ĉi-rilate mi rememoris epizodon okazintan jam antaŭ delonge en la loka
Esperanto-klubo.
Jam forpasinta s-ro Don Harlow (laŭ mia percepto) estis "progresisto",
tamen mi memoras unu lian diraĵon kiu tre surprizis min per ĝia
praveco. Iam antaŭ jaro 2000 dum konversacioj en la klubo "Sfero"
(San Francisko) temis pri vasta kontrabanda migrado en Usonon tra la
suda bordo neglektata fare de la registaro. Kaj la registaro ne nur
neglektis neleĝan penetron en la landon, sed fermis okulojn je
friponado kaj krimoj de la kontrabanduloj, dum biznesoj volonte
proponis servojn en hispana lingvo: en la lingvo de invadanoj kiuj eĉ
ne bezonis konkeri Usonon milite por devigi Usonon paroli hispane.
Do en kunteksto de tiu konversacio s-ro Harlow diris proksimume jene:
"Kvankam mi tute bonvenigas alvenon de novaj "migrantoj", kiel
esperantisto mi neniel povas aprobi kontrabandan enkondukon kaj uzadon
de ajna dua lingvo
en Usono krom Esperanto". Tute logike kaj honeste por s-ro
Harlow.
Mi pensas, kiom multe da la nuntempaj usonaj esperantistoj-patriotoj de
sia lando samopinias kun la forpasinta s-ro Harlow, ke tio estas
perfido de sia lando se oni arbitre kontrabande enkondukas
dulingvecon: sen vasta
tutpopola diskutado, sen referendumo, kaj sen la speciala leĝo. Kiom
multe da la nuntempaj usonaj esperantistoj protestos malleĝan ofican
uzadon de fremda lingvo en ilia lando? Tio estas precipe perfida nome
en Usono, kiu tradicie akceptadis leĝajn enmigrintojn de ĉiuj etnoj de
la mondo, kiuj tamen volonte lernis la Anglan kaj integriĝis en la
landon laŭ la metaforo de "fanda kaldrono". Kial do tiom speciala
sternado kaj speciala komplezo por nur unu el dekoj da etno-grupoj en
Usono?(*). Kial lingve genui
nome antaŭ tiu ĉi grupo?
Ni tamen demandu pli ĝenerale: kial genui antaŭ iu ajn!? [2]
Alexander Gofen
Junio, 2020
_____________________________________
1. http://judeochristianamerica.org/OpenLetter/ToTrump2020.htm
2. http://judeochristianamerica.org/UflandAboutBlacksIn1958.htm (*) Por konsisto necesas rimarki,
ke frenezaj progresemuloj en la registaro kaj biznesoj en iuj kazoj
sterniĝas antaŭ ĉiuj etnoj venintaj en Usonon. Ekzemple oni printas
voĉdon-folion en pli ol 10 lingvoj: voĉdonantaj civitanoj ne estas
supozataj scipovi la Anglan por almenaŭ kompreni pri kio estas
voĉdonado! Medicin-asekuraj kompanioj ankaŭ sendas siajn dokumentojn al
ĉiu kliento (!) en pli ol 10 lingvoj! Tio ĉi estas frenezaĵo kaj
sternado, sed almenaŭ kohera! Ili faras tiun ĉi idiotaĵon por ĉiuj
etnoj egale. La temo de tiu ĉi eseo estas tamen ke unu etno ial estas
"pli egala".